Khi trẻ xuất hiện các triệu chứng ho kèm thở khò khè, tiếng ran rít trong phổi và có đờm, đây thường là biểu hiện của các bệnh lý đường hô hấp. Dưới đây là nguyên nhân phổ biến và cách xử lý hiệu quả cha mẹ cần biết.
**1. Nguyên nhân gây ho và thở khò khè ở trẻ**
- **Viêm tiểu phế quản**: Thường gặp ở trẻ dưới 2 tuổi do virus RSV, gây phù nề và tắc nghẽn đường thở nhỏ.
- **Hen suyễn**: Trẻ có tiền sử dị ứng hoặc gia đình mắc hen dễ thở khò khè tái phát, đặc biệt khi tiếp xúc dị nguyên.
- **Viêm phổi**: Nhiễm trùng phế nang kèm sốt cao, đờm đặc có màu vàng/xanh.
- **Dị vật đường thở**: Trẻ hóc dị vật nhỏ (đồ chơi, thức ăn) gây ho đột ngột, thở rít.
**2. Dấu hiệu nguy hiểm cần đưa trẻ đi viện ngay**
- Thở nhanh (>60 lần/phút với trẻ sơ sinh, >40 lần/phút với trẻ 1-5 tuổi)
- Co rút lồng ngực, tím tái môi hoặc đầu ngón tay
- Sốt cao liên tục trên 39°C không hạ
- Bỏ bú, li bì hoặc quấy khóc bất thường
**3. Cách chăm sóc tại nhà an toàn**
- **Giữ ẩm đường thở**: Dùng máy xông mũi họng với nước muối sinh lý 0.9%
- **Vỗ rung long đờm**: Thực hiện 2-3 lần/ngày khi trẻ đói, vỗ nhẹ nhàng phần lưng
- **Dinh dưỡng hợp lý**: Tăng cường súp gà, nước ép cam ấm, tránh đồ lạnh
- **Vệ sinh mũi**: Rửa mũi bằng dung dịch nước biển sâu 3-5 lần/ngày
**4. Phòng ngừa tái phát**
- Tiêm phòng đầy đủ vaccine cúm, phế cầu
- Tránh khói thuốc lá, bụi mịn và phấn hoa
- Duy trì độ ẩm phòng 40-60% bằng máy tạo ẩm
- Khám chuyên khoa hô hấp nếu triệu chứng kéo dài trên 2 tuần
**Tài liệu tham khảo**:
1. Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị bệnh hô hấp trẻ em - Bộ Y tế Việt Nam (2022)
2. Clinical Practice Guidelines: Bronchiolitis - American Academy of Pediatrics (2021)
3. Managing Asthma in Children - World Health Organization (2023)