Nhiều cha mẹ lo lắng khi thấy con ngủ há miệng và phát ra tiếng thở khò khè. Đây không chỉ là vấn đề về giấc ngủ mà còn có thể liên quan đến sức khỏe đường hô hấp. Bài viết này sẽ giải đáp nguyên nhân và hướng dẫn cách xử lý hiệu quả.
### **Tại Sao Trẻ Ngủ Há Miệng Và Thở Khò Khè?**
1. **Tắc nghẽn đường mũi**:
- Trẻ bị cảm lạnh, viêm mũi dị ứng hoặc VA phì đại khiến đường thở bị tắc, buộc trẻ phải thở bằng miệng.
- Dị vật trong mũi cũng là nguyên nhân phổ biến ở trẻ nhỏ.
2. **Amidan sưng to**:
Amidan quá phát chèn ép cổ họng, gây khó thở và tiếng thở ồn ào.
3. **Cấu trúc xương hàm bất thường**:
Hàm hẹp hoặc lệch vách ngăn mũi làm giảm lưu thông không khí.
4. **Thói quen xấu**:
Trẻ hình thành thói quen há miệng khi ngủ từ nhỏ, dù không có bệnh lý.
### **Ảnh Hưởng Của Thở Miệng Kéo Dài**
- **Khô họng, sâu răng**: Không khí không qua mũi khiến khoang miệng mất độ ẩm.
- **Khuôn mặt biến dạng**: Thở miệng lâu ngày dẫn đến hàm dưới thụt, răng mọc lộn xộn.
- **Giảm chất lượng giấc ngủ**: Não thiếu oxy khiến trẻ mệt mỏi, khó tập trung.
### **Cách Điều Trị Hiệu Quả**
1. **Thăm khám bác sĩ chuyên khoa**:
- Nếu trẻ có dấu hiệu ngưng thở khi ngủ hoặc thở khò khè liên tục, cần kiểm tra tai mũi họng để phát hiện VA/amidan phì đại.
2. **Vệ sinh mũi đúng cách**:
- Rửa mũi bằng nước muối sinh lý 0.9% trước khi ngủ.
- Sử dụng máy tạo độ ẩm phòng ngủ để giảm nghẹt mũi.
3. **Tập thở bằng mũi**:
- Hướng dẫn trẻ đóng miệng, hít thở sâu bằng mũi 5-10 phút/ngày.
- Dán băng dính y tế chuyên dụng cho miệng khi ngủ (dưới sự giám sát của người lớn).
4. **Điều chỉnh tư thế ngủ**:
- Kê cao gối 15-20 độ giúp đường thở thông thoáng.
- Khuyến khích trẻ nằm nghiêng thay vì ngửa cổ.
5. **Chế độ dinh dưỡng**:
- Tăng cường vitamin C (cam, bưởi) và kẽm (hải sản) để tăng sức đề kháng.
- Tránh thức ăn gây dị ứng như đậu phộng, hải sản nếu trẻ có cơ địa nhạy cảm.
### **Khi Nào Cần Phẫu Thuật?**
Phẫu thuật cắt amidan hoặc nạo VA được chỉ định khi:
- Trẻ ngưng thở hơn 10 giây liên tục.
- Tắc nghẽn đường thở nặng dù đã dùng thuốc.
- Nhiễm trùng tái phát 5-6 lần/năm.
**Lưu ý**: Không tự ý dùng thuốc co mạch trị nghẹt mũi cho trẻ dưới 6 tuổi.
### **Kết Luận**
Thở miệng khi ngủ ở trẻ cần được phát hiện và xử lý sớm để tránh biến chứng lâu dài. Kết hợp giữa vệ sinh mũi, tập thở đúng cách và thăm khám định kỳ sẽ giúp trẻ có giấc ngủ ngon hơn.
**Tài Liệu Tham Khảo**:
1. Bệnh viện Nhi Đồng TP.HCM - Hướng dẫn chăm sóc trẻ bệnh hô hấp (2023)
2. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) - Hướng dẫn điều trị nhiễm trùng đường hô hấp trên ở trẻ em