Hạ canxi máu (hypocalcemia) là tình trạng nồng độ canxi trong máu thấp hơn mức bình thường, thường xảy ra trong 48-72 giờ đầu sau sinh. Bệnh có thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh, tim mạch và quá trình phát triển của trẻ nếu không được điều trị kịp thời.
**Nguyên nhân gây hạ canxi máu ở trẻ sơ sinh**
1. **Trẻ sinh non hoặc nhẹ cân**: Khả năng hấp thu canxi từ mẹ kém.
2. **Chế độ dinh dưỡng của mẹ thiếu canxi**: Trong thai kỳ hoặc khi cho con bú.
3. **Rối loạn hormone**: Suy tuyến cận giáp hoặc thiếu vitamin D.
4. **Biến chứng sau sinh**: Nhiễm trùng, ngạt thở hoặc dùng thuốc lợi tiểu.
**Triệu chứng nhận biết**
- Co giật, run tay chân, khóc the thé.
- Tim đập nhanh, khó thở.
- Bú kém, ngủ li bì.
**Cách điều trị hạ canxi máu hiệu quả nhất**
1. **Bổ sung canxi trực tiếp**
- **Tiêm tĩnh mạch**: Áp dụng cho trường hợp nặng (nồng độ canxi <7 mg/dL). Dùng Calcium gluconate 10% theo chỉ định bác sĩ.
- **Uống canxi dạng lỏng**: Với trường hợp nhẹ, kết hợp theo dõi nồng độ máu.
2. **Điều chỉnh chế độ dinh dưỡng**
- **Sữa mẹ**: Tăng cường thực phẩm giàu canxi cho mẹ (sữa, cá hồi, rau xanh).
- **Sữa công thức**: Chọn loại có bổ sung vitamin D và canxi.
3. **Bổ sung vitamin D**
Vitamin D giúp hấp thụ canxi tốt hơn. Liều dự phòng thường là 400 IU/ngày cho trẻ dưới 1 tuổi.
4. **Theo dõi và tái khám**
- Kiểm tra nồng độ canxi máu định kỳ.
- Đánh giá phản ứng thần kinh và tim mạch sau điều trị.
**Phòng ngừa hạ canxi máu**
- Mẹ cần ăn uống đủ canxi (1,000-1,300 mg/ngày) khi mang thai và cho con bú.
- Cho trẻ tắm nắng sớm 10-15 phút/ngày để tổng hợp vitamin D.
- Tránh dùng thuốc ảnh hưởng đến hấp thu canxi (như corticoid).
**Kết luận**
Hạ canxi máu ở trẻ sơ sinh cần được chẩn đoán sớm và điều trị tích cực để ngăn biến chứng. Kết hợp bổ sung canxi, vitamin D và dinh dưỡng hợp lý là phương pháp tối ưu nhất. Nếu trẻ có dấu hiệu bất thường, phụ huynh nên đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay.
**Tài liệu tham khảo**:
1. WHO Guidelines on Neonatal Hypocalcemia (2021).
2. Viện Dinh dưỡng Quốc gia Việt Nam - Khuyến nghị bổ sung canxi cho trẻ sơ sinh.
3. Tạp chí Nhi khoa ASEAN - "Phác đồ điều trị hạ canxi máu ở trẻ em" (2022).