Tiêu chảy và nôn trớ là tình trạng phổ biến ở trẻ sơ sinh, gây lo lắng cho nhiều bậc cha mẹ. Để xử lý đúng cách và ngăn ngừa biến chứng, hãy cùng tìm hiểu nguyên nhân, dấu hiệu và các biện pháp khắc phục kịp thời.
### **1. Nguyên nhân gây tiêu chảy và nôn trớ ở trẻ**
- **Nhiễm khuẩn đường ruột**: Virus Rota, E. coli, hoặc Salmonella thường gây tiêu chảy cấp.
- **Dị ứng thực phẩm**: Sữa công thức hoặc thức ăn dặm không phù hợp.
- **Rối loạn tiêu hóa**: Hệ tiêu hóa non nớt của trẻ chưa hoàn thiện.
- **Dùng kháng sinh**: Phá vỡ cân bằng vi khuẩn đường ruột.
### **2. Dấu hiệu nhận biết trẻ cần can thiệp**
- Tiêu chảy trên 3 lần/ngày, phân lỏng hoặc có máu.
- Nôn trớ liên tục, không thể giữ thức ăn.
- Mất nước: Khô miệng, mắt trũng, giảm lượng nước tiểu.
- Sốt cao từ 38.5°C trở lên.
### **3. Cách xử lý tại nhà**
**a. Bù nước và điện giải**
- Dùng dung dịch Oresol pha đúng tỷ lệ (theo hướng dẫn của bác sĩ).
- Cho trẻ bú mẹ thường xuyên để bổ sung nước và dinh dưỡng.
**b. Điều chỉnh chế độ ăn**
- Tiếp tục cho trẻ bú sữa mẹ.
- Trẻ ăn dặm: Ưu tiên cháo loãng, súp cà rốt hoặc chuối nghiền.
- Tránh thực phẩm giàu đường, dầu mỡ.
**c. Vệ sinh và phòng ngừa**
- Rửa tay sạch trước khi chăm sóc trẻ.
- Khử trùng đồ chơi, bình sữa.
- Tránh tiếp xúc với người đang mắc bệnh truyền nhiễm.
### **4. Khi nào cần đưa trẻ đến bệnh viện?**
- Trẻ nôn liên tục, không uống được nước.
- Tiêu chảy kéo dài hơn 48 giờ.
- Xuất hiện dấu hiệu mất nước nặng: Lừ đừ, thở nhanh, da xanh tái.
- Phân có máu hoặc màu đen.
**Lưu ý quan trọng**: Không tự ý dùng thuốc cầm tiêu chảy hoặc kháng sinh cho trẻ dưới 2 tuổi mà không có chỉ định của bác sĩ.
### **5. Phòng ngừa tái phát**
- Tiêm phòng vaccine Rota để ngừa tiêu chảy do virus.
- Duy trì chế độ ăn lành mạnh, tránh thay đổi đột ngột.
- Theo dõi phản ứng của trẻ với sữa và thức ăn mới.
**Tài liệu tham khảo**:
1. Hướng dẫn của Bộ Y tế Việt Nam về xử lý tiêu chảy ở trẻ nhỏ (2023).
2. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) - Hướng dẫn sử dụng Oresol tại nhà.
3. Tài liệu từ Hiệp hội Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP) về chăm sóc trẻ bị nôn trớ.