Phù nề là một trong những dấu hiệu nghiêm trọng của suy dinh dưỡng thể phù (Kwashiorkor) ở trẻ em. Tình trạng này xảy ra khi cơ thể thiếu hụt protein và các vi chất thiết yếu, dẫn đến tích tụ dịch dưới da. Bài viết này sẽ giúp cha mẹ hiểu rõ nguyên nhân, cách điều trị và phòng ngừa hiệu quả.
### **1. Dấu hiệu nhận biết phù do suy dinh dưỡng**
- **Sưng phù tay chân, mặt hoặc toàn thân**: Da căng bóng, ấn vào để lại vết lõm.
- **Rối loạn tiêu hóa**: Tiêu chảy, chán ăn.
- **Thay đổi da và tóc**: Da khô, bong vảy; tóc mỏng, dễ gãy.
- **Mệt mỏi, chậm vận động**: Trẻ thiếu năng lượng, ít hoạt động.
### **2. Nguyên nhân chính gây phù**
- **Thiếu protein trầm trọng**: Chế độ ăn nghèo đạm động vật (thịt, cá, trứng).
- **Thiếu vi chất**: Kẽm, sắt, vitamin A, vitamin B1.
- **Nhiễm ký sinh trùng hoặc bệnh mãn tính**: Làm giảm hấp thu dinh dưỡng.
### **3. Cách xử lý khi trẻ bị phù do suy dinh dưỡng**
**a. Đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay**
- Bác sĩ sẽ đánh giá mức độ suy dinh dưỡng và chỉ định:
- Bổ sung protein qua thực phẩm hoặc dịch truyền.
- Điều trị nhiễm trùng kèm theo (nếu có).
**b. Chế độ dinh dưỡng phục hồi**
- **Tăng dần lượng protein**: Sử dụng sữa công thức đặc biệt, bột đậu, thịt xay nhuyễn.
- **Bổ sung đa vi chất**: Kẽm, sắt, vitamin A theo chỉ định.
- **Chia nhỏ bữa ăn**: 5-6 bữa/ngày để cơ thể hấp thu tốt.
**c. Theo dõi sát sao**
- Cân đo hàng tuần để đánh giá tiến triển.
- Tái khám định kỳ để điều chỉnh kế hoạch dinh dưỡng.
### **4. Phòng ngừa suy dinh dưỡng thể phù**
- **Cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu**.
- **Đa dạng thực đơn ăn dặm**: Kết hợp đạm động vật, rau xanh, dầu mỡ.
- **Tẩy giun định kỳ 6 tháng/lần** từ 2 tuổi.
- **Tiêm chủng đầy đủ** để phòng bệnh nhiễm khuẩn.
### **5. Lưu ý quan trọng**
- Không tự ý dùng thuốc lợi tiểu để giảm phù.
- Tránh kiêng khem quá mức khi trẻ đang hồi phục.
**Kết luận**: Phù do suy dinh dưỡng cần được điều trị sớm để ngăn biến chứng tim, gan. Kết hợp giữa dinh dưỡng khoa học và chăm sóc y tế giúp trẻ phục hồi nhanh.
---
**Tài liệu tham khảo**:
1. Hướng dẫn điều trị suy dinh dưỡng cấp tính - WHO (2022)
2. Khuyến nghị dinh dưỡng cho trẻ em - Viện Dinh dưỡng Quốc gia Việt Nam
3. Tài liệu giáo dục sức khỏe từ UNICEF