Thiếu máu là tình trạng phổ biến ở trẻ sinh non do cơ thể chưa phát triển hoàn thiện khả năng sản xuất hồng cầu. Dù truyền máu là phương pháp điều trị hiệu quả, nhiều trường hợp trẻ lại tái phát thiếu máu sau thời gian ngắn. Bài viết này phân tích nguyên nhân và đưa ra giải pháp để cha mẹ và người chăm sóc chủ động xử lý.
### **1. Nguyên nhân khiến trẻ sinh non tái phát thiếu máu sau truyền máu**
- **Thiếu sắt trầm trọng**: Trẻ sinh non thường dự trữ sắt thấp do nhận ít máu từ mẹ trong 3 tháng cuối thai kỳ. Truyền máu chỉ giải quyết tạm thời mà không bổ sung đủ sắt.
- **Rối loạn chuyển hóa sắt**: Sau truyền máu, sắt từ hồng cầu chết có thể tích tụ nhưng không được cơ thể tái sử dụng hiệu quả.
- **Suy tủy xương tạm thời**: Truyền máu có thể ức chế khả năng tự sản xuất hồng cầu của tủy xương.
- **Mất máu do xét nghiệm**: Trẻ sinh non thường cần lấy máu xét nghiệm nhiều lần, dẫn đến mất máu liên tục.
### **2. Giải pháp phòng ngừa và điều trị tái phát**
**2.1. Bổ sung sắt đúng cách**
- Dùng thuốc sắt dạng lỏng theo chỉ định bác sĩ (liều 2–6 mg/kg/ngày).
- Kết hợp vitamin C từ nước cam ép hoặc thuốc bổ để tăng hấp thu sắt.
**2.2. Theo dõi lượng máu lấy xét nghiệm**
- Yêu cầu bệnh viện sử dụng thiết bị vi lượng để giảm lượng máu lấy mỗi lần.
- Ghi chép số lần lấy máu và thông báo nếu quá 10% tổng lượng máu/tuần.
**2.3. Kích thích sản xuất hồng cầu tự nhiên**
- Tiêm Erythropoietin (EPO) theo phác đồ: 200–400 IU/kg/tuần trong 4–6 tuần.
- Đảm bảo trẻ nhận đủ protein và calo từ sữa mẹ hoặc sữa công thức chuyên biệt.
**2.4. Truyền máu lặp lại khi cần thiết**
Chỉ định truyền máu khi trẻ có:
- Nồng độ hemoglobin <7 g/dL kèm nhịp tim nhanh, thở gắng sức.
- Cân nặng tăng kém do thiếu máu.
### **3. Phòng ngừa thiếu máu dài hạn**
- **Nuôi con bằng sữa mẹ** kết hợp sữa công thức giàu sắt sau 2 tháng tuổi.
- **Tái khám định kỳ**: Kiểm tra công thức máu mỗi 3 tháng đến 2 tuổi.
- **Tiêm phòng đầy đủ** để tránh nhiễm trùng làm nặng thêm tình trạng thiếu máu.
**Kết luận**: Thiếu máu tái phát ở trẻ sinh non sau truyền máu cần được quản lý bằng phác đồ tổng hợp. Cha mẹ cần phối hợp chặt chẽ với bác sĩ để cân nhắc giữa lợi ích và rủi ro của các phương pháp điều trị.
**Tài liệu tham khảo**:
1. Hướng dẫn của WHO về quản lý thiếu máu ở trẻ sinh non (2022).
2. Nghiên cứu "Iron Supplementation in Preterm Infants" - Tạp chí Nhi khoa Hoa Kỳ.
3. Khuyến cáo từ Hiệp hội Huyết học Việt Nam về truyền máu an toàn.