1. **Mất cân bằng dinh dưỡng**
Chế độ ăn giàu đạm động vật (thịt đỏ, trứng) và thiếu chất xơ khiến hệ vi khuẩn đường ruột lên men bất thường. Cần bổ sung rau xanh chiếm 30% khẩu phần, kết hợp sữa chua 3-4 lần/tuần.
2. **Bất dung nạp lactose**
Theo Bệnh viện Nhi Đồng TP.HCM, 38% trẻ em Việt Nam gặp khó khăn trong tiêu hóa sữa. Triệu chứng kèm theo gồm đầy bụng, tiêu chảy bọt. Thử thay thế bằng sữa không lactose trong 2 tuần để kiểm tra.
3. **Nhiễm khuẩn đường ruột**
Vi khuẩn E.coli và Salmonella gây phân thối kèm dịch nhầy. Dấu hiệu báo động: sốt trên 38°C, phân lẫn máu. Cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay khi có các triệu chứng này.
4. **Táo bón mãn tính**
Phân ứ đọng lâu ngày tạo thành các hợp chất mercaptan có mùi trứng thối. Giải pháp: tăng cường vận động thể chất 60 phút/ngày, uống đủ 1.5 lít nước cho trẻ 20kg.
5. **Tác dụng phụ thuốc kháng sinh**
Kháng sinh phá vỡ hệ vi sinh đường ruột. Nghiên cứu từ ĐH Y Hà Nội khuyến nghị dùng men vi sinh chứa Bifidobacterium BB-12® cách thời điểm uống kháng sinh 2 giờ.
**Biện pháp phòng ngừa:**
- Thực hiện quy tắc "4 vàng" trong ăn dặm: cân bằng ngũ cốc - đạm - rau - chất béo
- Massage bụng theo chiều kim đồng hồ 10 phút trước khi ngủ
- Kiểm tra cân nặng 2 tuần/lần để phát hiện sớm bất thường
Khi tình trạng kéo dài quá 2 tuần dù đã điều chỉnh chế độ ăn, cần làm xét nghiệm phân tìm hồng cầu, bạch cầu và ký sinh trùng. Tránh tự ý dùng thuốc cầm tiêu chảy khi chưa xác định nguyên nhân.
Tài liệu tham khảo:
1. Báo cáo "Rối loạn tiêu hóa ở trẻ em" - BV Nhi Trung ương (2022)
2. Hướng dẫn dinh dưỡng nhi khoa - Bộ Y tế (2019)
3. Nghiên cứu về hệ vi sinh đường ruột - Tạp chí Nhi khoa Châu Á (2023)