Trẻ em đi ngoài phân cứng, có hình dạng từng cục nhỏ là dấu hiệu phổ biến của táo bón. Tình trạng này xảy ra khi phân di chuyển chậm trong ruột, mất nước và trở nên khô cứng. Dưới đây là những nguyên nhân chính và cách khắc phục hiệu quả.
**1. Nguyên nhân khiến trẻ đi ngoài phân cứng**
- **Chế độ ăn thiếu chất xơ**: Trẻ ăn ít rau xanh, trái cây hoặc ngũ cốc nguyên hạt dễ gặp táo bón.
- **Uống không đủ nước**: Thiếu nước làm phân khô, đặc biệt ở trẻ hiếu động hoặc thời tiết nóng.
- **Thói quen nhịn đi ngoài**: Trẻ mải chơi, sợ đi vệ sinh ở trường dẫn đến tích tụ phân.
- **Tác dụng phụ của thuốc**: Một số thuốc kháng sinh, bổ sung sắt gây ảnh hưởng đến tiêu hóa.
- **Bệnh lý đường ruột**: Hội chứng ruột kích thích, dị ứng sữa, hoặc bẩm sinh như phình đại tràng.
**2. Dấu hiệu nhận biết táo bón ở trẻ**
- Trẻ đi ngoài dưới 3 lần/tuần.
- Phân khô, cứng, kèm đau rát hoặc chảy máu hậu môn.
- Trẻ quấy khóc, chướng bụng, biếng ăn.
**3. Cách xử lý và phòng ngừa**
- **Bổ sung chất xơ**: Tăng cường rau (bó xôi, cải), trái cây (táo, lê, chuối) và ngũ cốc nguyên cám.
- **Uống đủ nước**: Trẻ 1–3 tuổi cần 1–1.3 lít nước/ngày, bao gồm sữa và canh.
- **Tập thói quen đi vệ sinh**: Khuyến khích trẻ ngồi bô 2 lần/ngày, mỗi lần 5–10 phút sau bữa ăn.
- **Massage bụng**: Xoa bụng theo chiều kim đồng hồ giúp kích thích nhu động ruột.
- **Tham khảo bác sĩ**: Nếu trẻ táo bón kéo dài hoặc kèm sốt, nôn, cần đi khám để loại trừ bệnh lý.
**Bài thuốc dân gian hỗ trợ**
- **Nước ép mận**: Pha loãng 30ml nước ép mận với nước ấm cho trẻ trên 1 tuổi.
- **Hạt chia ngâm nở**: Trộn 1 thìa hạt chia vào sữa chua hoặc sinh tố.
**Lưu ý khi dùng thuốc**
Không tự ý cho trẻ dùng thuốc nhuận tràng mà chưa hỏi ý kiến bác sĩ. Một số loại thuốc bơm hậu môn hoặc sorbitol chỉ dùng trong trường hợp nghiêm trọng.
**Tài liệu tham khảo**
1. Viện Dinh dưỡng Quốc gia Việt Nam (2023), "Hướng dẫn chăm sóc tiêu hóa trẻ em".
2. Mayo Clinic, "Constipation in children: Symptoms & causes", 2022.