### **1. Dấu hiệu nhận biết trẻ sơ sinh bị táo bón**
- **Tần suất đi ngoài giảm**: Trẻ bú mẹ thường đi 2-3 lần/ngày, trẻ uống sữa công thức có thể 1 lần/ngày. Nếu 2-3 ngày không đi, kèm khó chịu, cần theo dõi.
- **Phân cứng, khô**: Phân dạng viên nhỏ, màu sẫm, có máu do nứt hậu môn.
- **Bụng căng cứng**: Trẻ quấy khóc, xì hơi nhiều nhưng không đi ngoài được.
### **2. Nguyên nhân gây táo bón ở trẻ nhỏ**
- **Sữa công thức**: Thành phần đạm khó tiêu hóa, tỷ lệ whey/casein không phù hợp.
- **Chế độ ăn của mẹ** (với trẻ bú mẹ): Thiếu chất xơ, nhiều đồ cay nóng.
- **Mất nước**: Trẻ không bú đủ, thời tiết nóng.
- **Bệnh lý**: Phình đại tràng bẩm sinh, suy giáp (hiếm gặp).
### **3. 5 Cách xử lý táo bón tại nhà an toàn**
**a. Massage bụng**
- Dùng 3 ngón tay xoa nhẹ quanh rốn theo chiều kim đồng hồ, 5-10 phút/lần, 2-3 lần/ngày.
- Kết hợp động tác đạp xe: Nhấc chân bé di chuyển như đang đạp xe.
**b. Tắm nước ấm**
- Ngâm bé trong nước ấm 37-38°C giúp thư giãn cơ vòng hậu môn, kích thích đi ngoài.
**c. Điều chỉnh chế độ dinh dưỡng**
- **Với trẻ bú mẹ**: Mẹ tăng rau xanh (mồng tơi, rau dền), trái cây (đu đủ, chuối), uống 2.5-3 lít nước/ngày.
- **Với trẻ uống sữa công thức**: Tham khảo bác sĩ để đổi sang loại sữa có bổ sung chất xơ FOS/GOS.
**d. Bổ sung nước**
- Cho trẻ uống 1-2 thìa nước ấm sau bú nếu trên 1 tháng tuổi.
**e. Dùng glycerin bôi trơn** (chỉ khi có chỉ định bác sĩ):
- Thấm glycerin vào tăm bông, nhẹ nhàng đưa vào hậu môn sâu 1cm.
### **4. Khi nào cần đưa trẻ đến bệnh viện?**
- Táo bón kéo dài hơn 5 ngày
- Nôn ói, sốt trên 38°C
- Phân có máu tươi
- Bụng phình to bất thường
### **5. Biện pháp phòng ngừa**
- Với trẻ bú mẹ: Mẹ duy trì chế độ ăn giàu chất xơ.
- Pha sữa đúng tỷ lệ, không pha đặc hơn hướng dẫn.
- Tập thói quen "xi tè" vào giờ cố định.
**Lưu ý quan trọng**: Không tự ý dùng thuốc nhuận tràng, thụt hậu môn khi chưa có chỉ định từ bác sĩ nhi khoa.
**Tài liệu tham khảo**:
1. Hướng dẫn chăm sóc trẻ sơ sinh - Bệnh viện Nhi Đồng TP.HCM (2022)
2. Khuyến cáo về dinh dưỡng cho trẻ nhỏ - Tổ chức Y tế Thế giới (WHO)
3. Bài giảng Nhi khoa - Đại học Y Hà Nội (2023)