### 1. Hiểu về rotavirus và cơ chế gây nôn ói
Rotavirus tấn công vào niêm mạc ruột non, làm giảm khả năng hấp thu nước. Điều này dẫn đến hiện tượng thức ăn bị đẩy ngược lên qua đường miệng. Nôn ói thường kéo dài 1-3 ngày đầu, sau đó chuyển sang giai đoạn tiêu chảy.
### 2. Nguyên tắc chăm sóc tại nhà
**a. Bù nước điện giải**
- Sử dụng **Oresol** pha đúng tỷ lệ (1 gói/200ml nước).
- Cho trẻ uống từng thìa nhỏ (5-10ml) mỗi 5-10 phút, không ép uống nhiều cùng lúc.
- Nếu trẻ nôn ngay sau uống, chờ 30 phút rồi tiếp tục.
**b. Điều chỉnh chế độ ăn**
- **Với trẻ bú mẹ**: Tiếp tục cho bú, chia thành nhiều cữ ngắn.
- **Trẻ ăn dặm**: Ưu tiên cháo loãng, súp cà rốt, chuối nghiền, bánh quy mặn.
- Tránh thức ăn nhiều đường, dầu mỡ hoặc sữa công thức pha đặc.
**c. Sử dụng thuốc hợp lý**
- **Men vi sinh** (như Lactobacillus GG) giúp cân bằng hệ tiêu hóa.
- **Kẽm** (10-20mg/ngày trong 10-14 ngày) giảm thời gian tiêu chảy.
- Không tự ý dùng thuốc cầm nôn/tiêu chảy mà không có chỉ định bác sĩ.
### 3. Dấu hiệu cần đưa trẻ đến bệnh viện
- Nôn liên tục > 8 giờ
- Mắt trũng, khóc không ra nước mắt
- Da khô, nếp véo da mất chậm
- Co giật hoặc li bì
- Tiêu chảy > 10 lần/ngày
### 4. Phòng ngừa lây nhiễm
- **Vắc-xin rotavirus**: Cho trẻ uống đủ 2-3 liều trước 6 tháng tuổi
- Rửa tay bằng xà phòng trước khi chế biến thức ăn
- Khử trùng đồ chơi, bề mặt tiếp xúc
- Cách ly trẻ bệnh ít nhất 3 ngày
### 5. Giải đáp thắc mắc thường gặp
**Q: Trẻ nôn hết có nên cho ăn lại?**
A: Cứ cách 30-60 phút cho trẻ ăn lượng nhỏ, ưu tiên chất lỏng trước.
**Q: Có nên ngừng sữa công thức?**
A: Chỉ tạm thời đổi sang sữa không lactose nếu tiêu chảy nặng, sau 3-5 ngày quay lại chế độ bình thường.
**Q: Bệnh kéo dài bao lâu?**
A: Triệu chứng cấp tính thường giảm sau 3-7 ngày, hệ tiêu hóa phục hồi hoàn toàn sau 2-3 tuần.
**Tài liệu tham khảo:**
1. Hướng dẫn điều trị tiêu chảy cấp ở trẻ em - Bộ Y Tế Việt Nam (2022)
2. Khuyến cáo phòng chống rotavirus - Tổ chức Y tế Thế giới (WHO)
3. Clinical management of acute gastroenteritis - Tạp chí Nhi khoa ASEAN (2023)