Tình trạng khó tiểu hoặc bí tiểu ở người cao tuổi là vấn đề sức khỏe phổ biến nhưng cần được xử lý kịp thời để tránh biến chứng nguy hiểm. Bài viết này cung cấp thông tin chi tiết về nguyên nhân, cách xử lý tại nhà và biện pháp phòng ngừa hiệu quả.
---
### **1. Vì sao người già gặp tình trạng bí tiểu?**
Có nhiều nguyên nhân gây khó tiểu ở người cao tuổi:
- **Phì đại tuyến tiền liệt** (nam giới): Tuyến phì đại chèn ép niệu đạo, gây tắc nghẽn dòng tiểu.
- **Suy giảm chức năng bàng quang**: Khi tuổi cao, cơ bàng quang yếu dẫn đến không thể co bóp hiệu quả.
- **Sỏi đường tiết niệu**: Sỏi thận hoặc bàng quang làm tắc đường tiểu.
- **Tác dụng phụ của thuốc**: Một số thuốc như kháng histamin, giảm đau gây ức chế bài tiết.
- **Bệnh thần kinh**: Tiểu đường, đột quỵ ảnh hưởng đến dây thần kinh điều khiển tiểu tiện.
---
### **2. Cách xử lý tại nhà khi người già bí tiểu**
Khi phát hiện người già không tiểu được trên 6-8 giờ, hãy áp dụng các biện pháp sau:
**a. Bổ sung nước ấm**
Uống 1-2 ly nước ấm giúp kích thích bàng quang. Tránh dùng đồ uống chứa caffeine hoặc cồn.
**b. Chườm ấm vùng bụng dưới**
Dùng túi chườm ấm (40-45°C) đặt lên vùng bàng quang trong 15-20 phút để giãn cơ.
**c. Massage nhẹ nhàng**
Xoa bóp theo chiều kim đồng hồ quanh rốn và vùng xương mu, kết hợp hít thở sâu.
**d. Thay đổi tư thế**
Nếu người bệnh nằm liệt giường, nâng phần thân trên lên 30-45 độ để dễ dàng tiểu tiện.
**Lưu ý**: Nếu các cách trên không hiệu quả sau 2 giờ, cần **đưa đến bệnh viện ngay** để tránh vỡ bàng quang hoặc suy thận cấp.
---
### **3. Phòng ngừa tình trạng bí tiểu ở người cao tuổi**
- **Khám sức khỏe định kỳ**: Kiểm tra chức năng thận, tiền liệt tuyến 6 tháng/lần.
- **Chế độ ăn giàu chất xơ**: Bổ sung rau xanh, trái cây để tránh táo bón – nguyên nhân gián tiếp gây chèn ép bàng quang.
- **Tập thể dục đều đặn**: Bài tập Kegel giúp tăng cường cơ sàn chậu.
- **Hạn chế uống nước vào buổi tối**: Uống 70% lượng nước trước 18h để giảm tiểu đêm.
---
### **4. Khi nào cần đến bệnh viện?**
Đưa người bệnh đi cấp cứu ngay nếu có các dấu hiệu:
- Đau quặn bụng dưới dữ dội
- Sốt hoặc ớn lạnh
- Nôn mửa kèm bí tiểu
- Tiểu ra máu
---
**Tài liệu tham khảo**:
1. Bộ Y tế Việt Nam - Hướng dẫn chăm sóc sức khỏe người cao tuổi (2023)
2. Viện Lão khoa Quốc gia - Báo cáo về rối loạn tiểu tiện ở người trên 60 tuổi
3. Tạp chí Y học Harvard - "Urinary Retention in the Elderly: Causes and Management"