Người già nằm liệt giường gặp tình trạng **bí tiểu** kèm **chướng bụng** là vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, cần can thiệp kịp thời để tránh biến chứng nguy hiểm. Bài viết này cung cấp hướng dẫn chi tiết về nguyên nhân, cách xử lý và phòng ngừa hiệu quả.
### 1. **Nhận Biết Triệu Chứng**
- **Không tiểu được trên 6–8 giờ** dù uống đủ nước.
- **Bụng căng cứng**, sờ thấy đau, kèm buồn nôn hoặc sốt nhẹ.
- Da xanh xao, mệt mỏi, hơi thở nông.
### 2. **Nguyên Nhân Phổ Biến**
- **Tắc nghẽn đường tiểu**: Sỏi thận, phì đại tuyến tiền liệt (ở nam giới).
- **Nhiễm trùng đường tiết niệu**: Gây viêm, phù nề niệu đạo.
- **Tác dụng phụ của thuốc**: Thuốc giảm đau, kháng histamine.
- **Suy giảm chức năng thận**: Thường gặp ở người mắc bệnh mãn tính.
### 3. **Cách Xử Lý Khẩn Cấp Tại Nhà**
**a. Chườm ấm vùng bàng quang**
- Dùng túi chườm ấm (40–45°C) đặt lên bụng dưới trong 15–20 phút để kích thích co bóp bàng quang.
**b. Massage nhẹ nhàng**
- Xoa bóp vùng bụng dưới theo chiều kim đồng hồ, tránh ấn mạnh gây đau.
**c. Thay đổi tư thế**
- Nâng cao phần thân trên bằng gối để giảm áp lực lên bàng quang. Nếu có thể, hỗ trợ người bệnh ngồi dậy hoặc nghiêng người sang một bên.
**d. Bổ sung nước ấm**
- Cho người bệnh uống từng ngụm nước ấm nhỏ (50–100ml) để kích thích phản xạ tiểu tiện.
⚠️ **Lưu ý**: Không tự ý đặt ống thông tiểu tại nhà để tránh nhiễm trùng.
### 4. **Khi Nào Cần Đến Bệnh Viện?**
- Không tiểu được sau 10 giờ, bụng chướng to kèm đau dữ dội.
- Xuất hiện sốt cao (trên 38.5°C), nôn mửa hoặc lơ mơ.
- Bác sĩ sẽ chẩn đoán bằng siêu âm bụng, xét nghiệm nước tiểu và áp dụng các biện pháp như **thông tiểu**, truyền dịch hoặc dùng thuốc kháng sinh.
### 5. **Phòng Ngừa Tái Phát**
- **Uống đủ 1.5–2 lít nước/ngày**, hạn chế cà phê và rượu.
- **Vệ sinh vùng kín sạch sẽ** để ngừa nhiễm trùng.
- **Tập vật lý trị liệu** nhẹ nhàng như co duỗi chân, xoa bụng 2 lần/ngày.
- **Thăm khám định kỳ** để phát hiện sớm các bệnh lý liên quan.
### **Tài Liệu Tham Khảo**
1. Hướng dẫn chăm sóc người cao tuổi - Bộ Y Tế Việt Nam (2023).
2. Khuyến cáo xử trí bí tiểu cấp tính - Mayo Clinic (2022).