### 1. **Nhiễm virus đường hô hấp**
Các loại virus như cảm cúm, RSV (virus hợp bào hô hấp) thường gây viêm đường hô hấp trên, dẫn đến ho kèm đờm vàng. Trẻ có thể sốt nhẹ, sổ mũi và mệt mỏi. Đờm đổi màu vàng do hệ miễn dịch phản ứng với virus.
### 2. **Nhiễm khuẩn phế quản hoặc phổi**
Vi khuẩn như *Streptococcus pneumoniae* hoặc *Haemophilus influenzae* gây viêm phế quản, viêm phổi. Đờm vàng đặc, kèm sốt cao, khó thở là dấu hiệu điển hình. Trường hợp này cần dùng kháng sinh theo chỉ định bác sĩ.
### 3. **Viêm xoang cấp tính**
Dịch mủ từ xoang chảy xuống họng khiến trẻ ho khạc đờm vàng. Trẻ thường kèm đau đầu, nghẹt mũi. Điều trị bằng kháng sinh hoặc thuốc thông mũi.
### 4. **Dị ứng hoặc hen suyễn**
Khi tiếp xúc với tác nhân dị ứng (bụi, phấn hoa), đường thở bị viêm, tăng tiết dịch dẫn đến đờm vàng. Trẻ hen suyễn có thể ho nhiều về đêm, thở khò khè.
### 5. **Ô nhiễm không khí**
Khói bụi, khí thải kích thích niêm mạc hô hấp, khiến trẻ ho đờm vàng. Hạn chế đưa trẻ ra ngoài khi chất lượng không khí kém.
**Cách xử lý khi trẻ ho đờm vàng**
- **Vệ sinh mũi họng**: Rửa mũi bằng nước muối sinh lý giúp loại bỏ dịch đờm.
- **Tăng cường nước**: Cho trẻ uống đủ nước hoặc nước ấm pha mật ong (trên 1 tuổi) để làm loãng đờm.
- **Dùng thuốc theo chỉ định**: Không tự ý dùng kháng sinh. Bác sĩ có thể kê thuốc long đờm, hạ sốt nếu cần.
- **Theo dõi biến chứng**: Nếu trẻ sốt cao trên 3 ngày, thở nhanh, tím tái, cần nhập viện ngay.
**Phòng ngừa**
- Tiêm phòng vaccine đầy đủ (cúm, phế cầu...).
- Giữ môi trường sống sạch sẽ, tránh khói thuốc.
- Tăng cường dinh dưỡng để nâng cao sức đề kháng.
**Tài liệu tham khảo**:
1. Bệnh viện Nhi đồng TP. HCM (2023). *Hướng dẫn chăm sóc trẻ mắc bệnh hô hấp*.
2. WHO (2022). *Acute Respiratory Infections in Children*.
3. Tạp chí Y khoa Việt Nam. *Chẩn đoán và điều trị viêm phổi ở trẻ em*.