### 1. **Yếu tố di truyền**
Nghiên cứu cho thấy ADHD có tính chất gia đình. Nếu cha/mẹ hoặc anh chị em mắc ADHD, trẻ có nguy cơ cao hơn 30-40%. Các gen liên quan đến chất dẫn truyền thần kinh (như dopamine và norepinephrine) được cho là làm tăng khả năng rối loạn này.
### 2. **Môi trường sống**
- **Tiếp xúc với độc tố**: Phơi nhiễm chì (từ sơn, nước nhiễm bẩn) hoặc thuốc trừ sâu trong thai kỳ có thể ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ của trẻ.
- **Hút thuốc và rượu khi mang thai**: Làm tăng nguy cơ ADHD do tổn thương tế bào thần kinh thai nhi.
### 3. **Bất thường cấu trúc não**
Chụp MRI não trẻ ADHD phát hiện sự khác biệt ở vùng **vỏ não trước trán** (kiểm soát hành vi) và **hạch nền** (điều chỉnh vận động). Sự mất cân bằng chất dẫn truyền thần kinh cũng góp phần gây ra triệu chứng hiếu động.
### 4. **Sinh non hoặc nhẹ cân**
Trẻ sinh non (dưới 37 tuần) hoặc nhẹ cân (dưới 2.5kg) có nguy cơ ADHD cao gấp 2-3 lần do não chưa phát triển hoàn thiện.
### 5. **Chế độ dinh dưỡng**
Một số nghiên cứu chỉ ra mối liên hệ giữa ADHD và:
- **Thiếu chất**: Omega-3, kẽm, sắt.
- **Phụ gia thực phẩm**: Chất bảo quản, màu nhân tạo (như tartrazine) có thể kích thích hành vi hiếu động.
### 6. **Yếu tố tâm lý xã hội**
Căng thẳng gia đình (ly hôn, bạo lực), phương pháp giáo dục quá khắt khe hoặc thiếu quan tâm có thể làm trầm trọng triệu chứng ADHD, dù không phải là nguyên nhân trực tiếp.
**Lời khuyên cho cha mẹ**
- Khám chuyên khoa tâm lý nhi nếu trẻ có dấu hiệu ADHD kéo dài trên 6 tháng.
- Kết hợp liệu pháp hành vi, thuốc (theo chỉ định) và điều chỉnh lối sống.
- Xây dựng chế độ ăn giàu rau củ, hạn chế đường và thực phẩm chế biến sẵn.
**Tài liệu tham khảo**:
1. Bộ Y tế Việt Nam - Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị ADHD (2022).
2. Trung tâm Kiểm soát Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) - "ADHD Facts".
3. Tạp chí Nhi khoa Quốc tế - "Genetic Links in ADHD" (2021).
4. Mayo Clinic - "ADHD in Children: Causes and Risk Factors".