Vỡ hoàng thể (hay xuất huyết hoàng thể) là tình trạng túi chứa dịch trong buồng trứng (hoàng thể) bị rách, gây chảy máu vào ổ bụng. Đây là một cấp cứu phụ khoa thường gặp ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản, đặc biệt vào giai đoạn hoàng thể của chu kỳ kinh nguyệt.
Hoàng thể hình thành sau khi trứng rụng, có nhiệm vụ tiết hormone progesterone để duy trì niêm mạc tử cung. Khi hoàng thể vỡ, máu có thể tích tụ gây đau dữ dội và nguy cơ biến chứng nếu không điều trị kịp thời.
---
### **Nguyên Nhân Gây Vỡ Hoàng Thể**
1. **Hoạt động mạnh**: Chấn thương vùng bụng, quan hệ tình dục mạnh, hoặc tập thể dục quá sức.
2. **Khối u hoàng thể**: Kích thước hoàng thể lớn làm tăng nguy cơ vỡ.
3. **Rối loạn đông máu**: Bệnh lý làm máu khó đông, dễ chảy nhiều khi vỡ.
4. **Thời điểm dễ xảy ra**: Thường vào ngày 20–26 của chu kỳ khi hoàng thể phát triển mạnh.
---
### **Triệu Chứng Điển Hình**
- **Đau bụng dữ dội**: Đột ngột đau nhói vùng hạ vị, có thể lan ra lưng hoặc vai.
- **Chảy máu âm đạo**: Xuất huyết ít hoặc nhiều tùy mức độ vỡ.
- **Triệu chứng sốc**: Da xanh, vã mồ hôi, tụt huyết áp nếu mất máu nhiều.
- **Buồn nôn, chóng mặt**: Do kích thích phúc mạc.
---
### **Vỡ Hoàng Thể Có Nguy Hiểm Không?**
Nếu phát hiện sớm, bệnh thường được điều trị hiệu quả. Tuy nhiên, trường hợp nặng có thể dẫn đến:
- **Mất máu cấp**: Đe dọa tính mạng nếu không truyền máu kịp thời.
- **Viêm phúc mạc**: Nhiễm trùng do máu tích tụ trong ổ bụng.
- **Ảnh hưởng khả năng sinh sản**: Tổn thương buồng trứng nghiêm trọng.
---
### **Chẩn Đoán Và Điều Trị**
**1. Chẩn đoán**:
- **Siêu âm ổ bụng**: Phát hiện dịch hoặc khối máu tụ.
- **Xét nghiệm máu**: Đánh giá lượng hồng cầu và hormone.
- **Khám lâm sàng**: Ấn đau vùng chậu, phản ứng thành bụng.
**2. Điều trị**:
- **Bảo tồn**: Nghỉ ngơi, dùng thuốc giảm đau nếu chảy máu nhẹ.
- **Phẫu thuật**: Nội soi cầm máu hoặc cắt bỏ hoàng thể khi mất máu nhiều.
---
### **Cách Phòng Ngừa**
- Tránh vận động mạnh trong giai đoạn hoàng thể.
- Khám phụ khoa định kỳ nếu có tiền sử u nang buồng trứng.
- Theo dõi sát triệu chứng đau bụng bất thường.
---
### **Khi Nào Cần Gặp Bác Sĩ?**
Nếu xuất hiện cơn đau bụng đột ngột kèm chảy máu âm đạo, hãy đến bệnh viện ngay lập tức. Vỡ hoàng thể dễ nhầm lẫn với viêm ruột thừa hoặc chửa ngoài tử cung, cần chẩn đoán chính xác để tránh rủi ro.
---
**Tài liệu tham khảo**:
1. Sổ tay Sản phụ khoa - Bộ Y tế Việt Nam (2022).
2. Trang thông tin sức khỏe Mayo Clinic: "Ovarian Cyst Rupture".
3. Tạp chí Phụ khoa Quốc tế: "Management of Corpus Luteum Hemorrhage".