**1. Nguyên nhân gây đau khi ăn**
Loét và phát ban trong miệng là nguyên nhân chính gây đau khi trẻ ăn. Virus Enterovirus (chủ yếu Coxsackie) tấn công niêm mạc miệng, tạo vết loét nông màu trắng/đỏ. Thực phẩm cứng, chua, nóng sẽ kích ứng vết loét làm tăng cảm giác đau.
**2. 5 phương pháp giảm đau khi ăn**
- **Chọn thức ăn mềm**: Súp, cháo, yogurt, pudding giúp tránh ma sát loét miệng.
- **Uống nước mát**: Nước lọc, nước ép hoa quả không acid (ví dụ: táo, pear) giữ ẩm miệng.
- **Tránh thực phẩm kích ứng**: Citrus, đồ cay, soda cần loại trừ trong thời gian bệnh.
- **Sử dụng gel giảm đau**: Gel chứa lidocaine 2% (theo chỉ định bác sĩ) bôi trực tiếp loét.
- **Vệ sinh miệng**: Súc miệng nước muối nhạt 3 lần/ngày để giảm viêm.
**3. Chăm sóc tổng hợp**
- **Kiểm soát sốt**: Paracetamol liều 10-15mg/kg cân theo hướng dẫn.
cách 4 giờ nếu sốt >38.5°C.
- **Tăng uống nước**: Đảm bảo 50-100ml/kg/ngày để phòng mất nước.
- **Nghỉ ngơi**: Hạn chế hoạt động mạnh, nghỉ học 3-5 ngày để hồi phục.
**4. Biện pháp phòng ngừa HFMD**
- **Vệ sinh tay**: Rửa tay với xà phòng ≥20秒 trước ăn/ sau tiếp xúc.
- **Khử trùng vật dụng**: Lau đồ chơi, bàn ăn bằng chất khử trùng chứa chlorine.
a định weekly.
- **Isolate trẻ bệnh**: Tránh tiếp xúc với nhóm trẻ khác trong 7 ngày đầu.
- **Tiêm phòng** (nếu có): Vaccin EV71 đang phát triển, tham khảo bác sĩ.
**5. Dấu hiệu cần đi viện**
Đưa trẻ đến cấp cứu nếu xuất hiện:
- Sốt ≥39°C không kiểm soát
a 2 ngày.
- Từ chối ăn ≥12 giờ.
- Triệu chứng thần kinh (lừ đừ, co giật).
Bệnh tay chân miệng tuy đa số nhẹ nhưng cần chăm sóc đúng để tránh biến chứng. Kết hợp biện pháp ăn uống + thuốc + vệ sinh là chìa khóa hồi phục nhanh.
**Tài liệu tham khảo:**
1. Hướng dẫn chăm sóc HFMD - Bộ Y tế Việt Nam (2023)
2. Clinical management of Enterovirus infections - WHO (2022)
3. Pediatric Nutrition Guidelines - Viện Dinh dưỡng Quốc gia